Kapelusz pełen nieba // A Hat Full of Sky

Uświadomiłam sobie, że nie chwaliłam się czymś, co powstało już jesienią i od jakiegoś czasu zdobi głowę swej właścicielki. Cóż za niedopatrzenie! Szczególnie, że całkiem jestem zadowolona z efektu :)
Przed Państwem...  kaarihuntu, po angielsku arch-veil, a jak to na polski przetłumaczyć, to nie mam pojęcia :D Welon łukowy? No brzmi nieco jak jakiś element elektryczny :D
W roli modelki - Katla, bo na moją głowę był czepek za mały.

Ok, my first attempt to wite note in english :D Sorry for all mistakes (probably there's a lot, I'm not good in grammar)!
I just recognized, that I didn't write anything about something, that I was finished at autumn, and now is in hands (or on head) of it's rightful owner. What a mistake! ;) I'm quite content with this one.
Ladies and gentlemen, may I present you...  kaarihuntu, or, in english, the arch-veil.  
As a model - Katla, 'cause my head is too big :D   

Tak naprawdę nie wiadomo, jak wyglądały fińskie kobiece nakrycia głowy. Wiadomo na pewno, że było ich przynajmniej kilka rodzajów, być może używanych w zależności od regionu. Tutaj skupię się na kaarihuntu właśnie.
W grobach znajdywane są przede wszystkim sprężynki z brązu oraz niewielkie fragmenty tekstyliów, pozwalające określić, z jakiej tkaniny, w jakim splocie i kolorze były one wykonywane, gorzej jednak z kształtem. W latach 50' XX w. powstała pierwsza rekonstrukcja czepca, w wersji "płaskiej" - bardziej pasuje tu nazwa welon, czyli "huntu" właśnie (rysunek po lewej).

 

(rysunek z artykułu "Suomalainen muinaispuku -myöhäisrautakautinen vai nykyaikainen juhlapuku?")

W latach 80' Leena Tomanterä opracowała drugą, diametralnie różną. Oparta jest ona o analizę przebiegu wątku i osnowy w zachowanych fragmentach tkaniny, a także w dużej mierze wzorowana na ludowych nakryciach głowy, przede wszystkim tych pojawiających się w okolicach Turku, podobnych też do estońskich ludowych czepców. Wydaje się ona bardziej zasadna, i na niej właśnie oparłam moją rekonstrukcję.

In real, we don't know exactly how finnish women headdresses looks like. It's certain, that there was many types of headcoverings, maybe differ from region to region. But let's focus on kaarihuntu. In graves there are bronse elements and textile fragments, that allow rechearchers to know weave, material but not shape. At 20th century 50' first reconstruction of arch-veil was made - this "flat" version.
In 80' Leena Tomanterä made second, quite different reconstruction, based on wrap and weft of textile remains analyse and shape of folk headdresses of Turku region and similar from Estonia. I based my reconstruction on this second one.

Większość zachowanych fragmentów tkanin z czepców typu kaarihuntu była tkana w splocie skośnym lub skośnym łamanym i barwiona na niebiesko, co zapewne miało jakieś odniesienia symboliczne. Używane były przynajmniej od epoki wikingów do epoki krucjat, czyli XII-XIII w.

W moim czepcu użyłam wełny w splocie skośnym na stelażu z filcu - oryginały były najpewniej usztywniane korą brzozy, ale przyszła właścicielka chciała coś, co nie zniszczy się tak łatwo w transporcie.

Most of textiles remains of kaarihuntu type headdress was weaved in twill or broken twill, and dyed blue, what has probably some symbolic meaning. They was in use from at last Viking Age to Crusade Period.
In my reconstruction I used blue twill wool on felt frame - in oryginals rather birch bark was used, but owner-to-be like to have something that will be harder to destroy.

Dolny i górny brzeg wykończyłam spiralkami z drutu brązowego, dodatkowe pojawiają się też na tyle. Całość łączy wtkana krajka, a frędzle splotłam w warkoczyki.

On edges we have bronse spirals that apperas also on backside. Ends of piece of fabrics have been joined by tablet band and brided fringes. 

A następny taki czepiec zrobię dla siebie :)

And the next kaarihuntu I will make for myself :)